Λάβα άρχισε να ρέει τη Δευτέρα από το ηφαίστειο Αγιαφιγιαπλαγιουρκούλ της Ισλανδίας και η τέφρα που εκτοξεύει έχει μειωθεί σημαντικά. Οι επιστήμονες δεν περιμένουν σημαντικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα. Η ανησυχία πάντως παραμένει για το πόσιμο νερό και τα ζώα της Ισλανδίας λόγω του φθορίου που περιέχει η σκόνη.
«Διαπιστώσαμε μια αλλαγή στην έκρηξη, το ηφαίστειο που εξέπεμπε τέφρα τώρα βγάζει λάβα. Αυτή είναι η πρώτη μέρα που βλέπουμε λάβα. Δεν ρέει, εκτινάσσεται» δήλωσε ο πιλότος Ρεϊνιρ Πέτουρσον, ο οποίος πέταξε πάνω από τον κρατήρα.
Ο ίδιος δήλωσε ότι το νέφος πάνω από το ηφαίστειο αποτελείται πλέον κυρίως από ατμό και όχι από στάχτες.
«Η ποσότητα της τέφρας έχει μειωθεί σημαντικά και το ύψος της δεν ξεπερνάει τα 3 χλμ, δηλαδή στο μισό ύψος σε σχέση με την πιο ισχυρή έκρηξη» είχε δηλώσει νωρίτερα στο Reuters η Μπρίντις Μπραντστότιρ, σεισμολόγος στο τμήμα Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου της Ισλανδίας.
Η παρουσία λάβας σε μεγάλες ποσότητες είναι ένδειξη ότι η ηφαιστειακή έκρηξη περνά σε νέα, πιο ήπια φάση η οποία θα μείωνε την εκπομπή τέφρας.
«Η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη από ό,τι ήταν το Σάββατο» δήλωσε η Ούρντουρ Γκουντμουντσντότιρ, εκπρόσωπος του ισλανδικού υπουργείου Εξωτερικών.
Το νέφος μέχρι στιγμής δεν έχει φτάσει στην Ελλάδα, ωστόσο λόγω της εξασθένισης των νότιων ανέμων που προστάτευαν τη χώρα η τέφρα δεν αποκλείεται να περάσει από περιοχές της Βόρειας Ελλάδας την Τρίτη.
Η έκρηξη ήταν αρκετά ισχυρή για να παραλύσει τις αερομεταφορές στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, σύμφωνα όμως με τους επιστήμονες δεν είναι αρκετά ισχυρή για να επηρεάσει σημαντικά το παγκόσμιο κλίμα.
«Αυτή τη στιγμή, το μέγεθος της ισλανδικής έκρηξης δεν είναι αρκετό για να έχει σημαντικές κλιματικές συνέπειες» δήλωσε την Κυριακή ο κλιματολόγος Κάσμαν Αμαν του αμερικανικού Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικής Έρευνας.
Το θετικό είναι ότι η τέφρα του Αγιαφιγιαπλαγιουρκούλ δεν περιέχει μεγάλες ποσότητες θείου, ο οποίος θα αντιδρούσε στην ατμόσφαιρα με το νερό και θα σχημάτιζε σταγονίδια θειικού οξέος που θα έπεφταν τελικά με τη μορφή διαβρωτικής όξινης βροχής.
Το θείο θα μπορούσε επίσης να παραμείνει για μήνες ή και χρόνια στην ατμόσφαιρα και να ρίξει τη θερμοκρασία της Γης αν εκτινασσόταν σε αρκετά μεγάλο ύψος, άνω των 10 χλμ. Ευτυχώς η στήλη της τέφρας από τον κρατήρα του ηφαιστείου δεν έφτασε σε αυτό το ύψος.
«Αν η έκρηξη δεν αλλάξει, οι επιδράσεις στο κλίμα δεν φαίνονται σημαντικές» εκτίμησε ο Δρ Αμαν.
Στην πρόσφατη ιστορία έχουν καταγραφεί εξάλλου πολύ εντονότερα φαινόμενα. Η τέφρα από την έκρηξη του Πινατούμπο το 1991 , η οποία ήταν η ισχυρότερη έκρηξη ηφαιστείου τον 20 αιώνα, εκτινάχθηκε σε ύψος 30 χλμ και παρασύρθηκε 8.000 χλμ μακριά μέχρι τις ανατολικές ακτές της Αφρικής.
Το βαρύ πέπλο στάχτης απορρόφησε ένα μέρος της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας και έριξε τη μέση θερμοκρασία της Γης κατά ένα βαθμό τα δύο χρόνια που ακολούθησαν την έκρηξη.
Ακόμα εντονότερη ήταν η κλιματική επίδραση από την έκρηξη του ηφαιστείου Ταμπόρα στην Ινδονησία το 1815, η οποία θεωρείται η ισχυρότερη στην καταγεγραμμένη ιστορία. Η σκοτεινή χρονιά που ακολούθησε έγινε γνωστή ως «η χρονιά χωρίς καλοκαίρι».
Ανησυχία για το φθόριο
Και η Ισλανδία, εξάλλου, έχει ζήσει στο παρελθόν πολύ χειρότερες ηφαιστειακές εκρήξεις: Το 1783, το ηφαίστειο Λάκι της σεισμογενούς χώρας εκτόξευε τοξικό καπνό επί οκτώ μήνες.
Η τέφρα που έπεσε στο έδαφος σκότωσε τα μισά από τα εκτρεφόμενα ζώα και προκάλεσε λιμό που σκότωσε τελικά το ένα τέταρτο του ανθρώπινου πληθυσμού της χώρας.
Ο κίνδυνος προέρχεται κυρίως από το χλώριο που περιέχει η ηφαιστειακή στάχτη, το οποίο προκαλεί βλάβες στα δόντια και τα οστά σε νεαρά ζώα και ανθρώπους και μπορεί επίσης να βλάψει το αναπνευστικό και το πεπτικό σύστημα.
Οι Ισλανδοί κτηνοτρόφοι κλήθηκαν να κρατούν τα ζώα τους σε κλειστούς χώρους.
«Αυτό που ελέγχουμε πρώτα από όλα είναι η ποσότητα του φθορίου» στη στάχτη, επισήμανε στο AFP ο Χάλντορ Ρούνολφσον της ισλανδικής Αρχής Τροφίμων και Κτηνοτροφίας.
Η συγκέντρωση φθορίου κοντά στο ηφαίστειο μετρήθηκε στα 23 με 35 χιλιοστογραμμάρια ανά κιλό τέφρας.
Μια άλλη πιθανή επίπτωση από την έκρηξη είναι η μόλυνση του πόσιμου νερού με φθοριούχο τέφρα.
Σύμφωνα πάντως με τον Δρ Γκούναρσον, επίσης ειδικός της Αρχής Τροφίμων και Κτηνοτροφίας, το μεγαλύτερο μέρος του πόσιμου νερού στην Ισλανδία αντλείται από το υπέδαφος και ο κίνδυνος μόλυνσης είναι μάλλον μικρός.
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press
«Διαπιστώσαμε μια αλλαγή στην έκρηξη, το ηφαίστειο που εξέπεμπε τέφρα τώρα βγάζει λάβα. Αυτή είναι η πρώτη μέρα που βλέπουμε λάβα. Δεν ρέει, εκτινάσσεται» δήλωσε ο πιλότος Ρεϊνιρ Πέτουρσον, ο οποίος πέταξε πάνω από τον κρατήρα.
Ο ίδιος δήλωσε ότι το νέφος πάνω από το ηφαίστειο αποτελείται πλέον κυρίως από ατμό και όχι από στάχτες.
«Η ποσότητα της τέφρας έχει μειωθεί σημαντικά και το ύψος της δεν ξεπερνάει τα 3 χλμ, δηλαδή στο μισό ύψος σε σχέση με την πιο ισχυρή έκρηξη» είχε δηλώσει νωρίτερα στο Reuters η Μπρίντις Μπραντστότιρ, σεισμολόγος στο τμήμα Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου της Ισλανδίας.
Η παρουσία λάβας σε μεγάλες ποσότητες είναι ένδειξη ότι η ηφαιστειακή έκρηξη περνά σε νέα, πιο ήπια φάση η οποία θα μείωνε την εκπομπή τέφρας.
«Η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη από ό,τι ήταν το Σάββατο» δήλωσε η Ούρντουρ Γκουντμουντσντότιρ, εκπρόσωπος του ισλανδικού υπουργείου Εξωτερικών.
Το νέφος μέχρι στιγμής δεν έχει φτάσει στην Ελλάδα, ωστόσο λόγω της εξασθένισης των νότιων ανέμων που προστάτευαν τη χώρα η τέφρα δεν αποκλείεται να περάσει από περιοχές της Βόρειας Ελλάδας την Τρίτη.
Η έκρηξη ήταν αρκετά ισχυρή για να παραλύσει τις αερομεταφορές στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, σύμφωνα όμως με τους επιστήμονες δεν είναι αρκετά ισχυρή για να επηρεάσει σημαντικά το παγκόσμιο κλίμα.
«Αυτή τη στιγμή, το μέγεθος της ισλανδικής έκρηξης δεν είναι αρκετό για να έχει σημαντικές κλιματικές συνέπειες» δήλωσε την Κυριακή ο κλιματολόγος Κάσμαν Αμαν του αμερικανικού Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικής Έρευνας.
Το θετικό είναι ότι η τέφρα του Αγιαφιγιαπλαγιουρκούλ δεν περιέχει μεγάλες ποσότητες θείου, ο οποίος θα αντιδρούσε στην ατμόσφαιρα με το νερό και θα σχημάτιζε σταγονίδια θειικού οξέος που θα έπεφταν τελικά με τη μορφή διαβρωτικής όξινης βροχής.
Το θείο θα μπορούσε επίσης να παραμείνει για μήνες ή και χρόνια στην ατμόσφαιρα και να ρίξει τη θερμοκρασία της Γης αν εκτινασσόταν σε αρκετά μεγάλο ύψος, άνω των 10 χλμ. Ευτυχώς η στήλη της τέφρας από τον κρατήρα του ηφαιστείου δεν έφτασε σε αυτό το ύψος.
«Αν η έκρηξη δεν αλλάξει, οι επιδράσεις στο κλίμα δεν φαίνονται σημαντικές» εκτίμησε ο Δρ Αμαν.
Στην πρόσφατη ιστορία έχουν καταγραφεί εξάλλου πολύ εντονότερα φαινόμενα. Η τέφρα από την έκρηξη του Πινατούμπο το 1991 , η οποία ήταν η ισχυρότερη έκρηξη ηφαιστείου τον 20 αιώνα, εκτινάχθηκε σε ύψος 30 χλμ και παρασύρθηκε 8.000 χλμ μακριά μέχρι τις ανατολικές ακτές της Αφρικής.
Το βαρύ πέπλο στάχτης απορρόφησε ένα μέρος της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας και έριξε τη μέση θερμοκρασία της Γης κατά ένα βαθμό τα δύο χρόνια που ακολούθησαν την έκρηξη.
Ακόμα εντονότερη ήταν η κλιματική επίδραση από την έκρηξη του ηφαιστείου Ταμπόρα στην Ινδονησία το 1815, η οποία θεωρείται η ισχυρότερη στην καταγεγραμμένη ιστορία. Η σκοτεινή χρονιά που ακολούθησε έγινε γνωστή ως «η χρονιά χωρίς καλοκαίρι».
Ανησυχία για το φθόριο
Και η Ισλανδία, εξάλλου, έχει ζήσει στο παρελθόν πολύ χειρότερες ηφαιστειακές εκρήξεις: Το 1783, το ηφαίστειο Λάκι της σεισμογενούς χώρας εκτόξευε τοξικό καπνό επί οκτώ μήνες.
Η τέφρα που έπεσε στο έδαφος σκότωσε τα μισά από τα εκτρεφόμενα ζώα και προκάλεσε λιμό που σκότωσε τελικά το ένα τέταρτο του ανθρώπινου πληθυσμού της χώρας.
Ο κίνδυνος προέρχεται κυρίως από το χλώριο που περιέχει η ηφαιστειακή στάχτη, το οποίο προκαλεί βλάβες στα δόντια και τα οστά σε νεαρά ζώα και ανθρώπους και μπορεί επίσης να βλάψει το αναπνευστικό και το πεπτικό σύστημα.
Οι Ισλανδοί κτηνοτρόφοι κλήθηκαν να κρατούν τα ζώα τους σε κλειστούς χώρους.
«Αυτό που ελέγχουμε πρώτα από όλα είναι η ποσότητα του φθορίου» στη στάχτη, επισήμανε στο AFP ο Χάλντορ Ρούνολφσον της ισλανδικής Αρχής Τροφίμων και Κτηνοτροφίας.
Η συγκέντρωση φθορίου κοντά στο ηφαίστειο μετρήθηκε στα 23 με 35 χιλιοστογραμμάρια ανά κιλό τέφρας.
Μια άλλη πιθανή επίπτωση από την έκρηξη είναι η μόλυνση του πόσιμου νερού με φθοριούχο τέφρα.
Σύμφωνα πάντως με τον Δρ Γκούναρσον, επίσης ειδικός της Αρχής Τροφίμων και Κτηνοτροφίας, το μεγαλύτερο μέρος του πόσιμου νερού στην Ισλανδία αντλείται από το υπέδαφος και ο κίνδυνος μόλυνσης είναι μάλλον μικρός.
Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press
Αναρτήσεις
